به گزارش قدس آنلاین، شاعران زبان و ادب فارسی همواره کوشیده اند تا زوایای گوناگون این قیام بزرگ را به تصویر کشیده و با خلق آثاری ارزشمند، محبت و ارادت خویش را به خاندان رسالت بیان کنند. سرودن مرثیه در بین شعرای زبان و ادب فارسی از سابقه ای کهن برخوردار است. بیان حماسه عاشورا و مرثیه سرایی درباره امام حسین(ع) و قیام جاودانه ایشان مهم ترین و برجسته ترین مراثی ادبی ما را تشکیل می‌دهد. عناصر ایمان، اخلاص، مظلومیت، تنهایی، غربت، تشنگی، عشق، ایثار، وفاداری، ادب، عبودیت، شجاعت در جای جای حادثه عاشورا مشهود و ملموس است. کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی به عنوان یکی از غنی ترین کتابخانه های جهان اسلام دارای نسخ خطی بسیار ارزشمندی به لحاظ قدمت و آرایه های هنری است. در حال حاضر در گنجینه آستان مقدس رضوی حدود ۸۲۰۰ نسخه در موضوع ادبیات به زبان های فارسی و عربی نگهداری می شود. یکی از آثار نفیس ادبی گنجینه رضوی شامل مراثی امام حسین(ع) و واقعه کربلا، نسخه خطی کلیات محتشم کاشانی، مرثیه سرای پر آوازه شیعی در قرن دهم هجری است.
آثار محتشم در گنجینه رضوی
در گنجینه نسخ خطی آستان قدس رضوی ۴۴ نسخه خطی از آثار محتشم کاشانی وجود دارد. یکی از قدیمی ترین نسخه های خطی محتشم کاشانی که مشتمل بر مراثی ماه محرم، واقعه عاشورا و امام حسین علیه‌السلام است غزلیات، رساله جلالیه، رساله نقل عشاق، قصاید، ترکیب بندها(مراثی و مناقب) و قطعات را شامل می شود. کمال‌الدین علی بن میر احمد محتشم کاشانی ترکیب بند معروف خود را در دوازده بند در رثای امام حسین(ع) و یاران ایشان سرود و در این راه به چنان موفقیتی دست یافت که مرثیه وی در شمار اشعار معروف زبان فارسی قرار گرفت. بدون تردید هیچ اثر منظوم عاشورایی در زبان فارسی به اندازه دوازده بند محتشم کاشانی مورد اقبال فراگیر قرار نگرفته است. ترکیب بندهای فاخری که به اقتفای دوازده بند محتشم سروده شده، نمایانگر این واقعیت است که او به عنوان قافله سالار شعر عاشورا در زبان فارسی شناخته شده است. سید رضا صداقت حسینی؛ کارشناس نسخ خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی یکی از قدیمی ترین نسخه‌های خطی مربوط به محتشم کاشانی که در گنجینه رضوی نگهداری می شود را متعلق به قرن ۱۱ هجری عنوان می کند که حدود ۴۰۰ سال پیش، تقریباً ۶۰ سال پس از فوت محتشم کاشانی کتابت شده و به لحاظ نفاست در میان آثار خطی محتشم نسخه دوم در ایران است. محتشم از ۹۰۵ تا ۹۹۶ زندگی می کرده است. مجموعه ای که از آن رونمایی شد، متعلق به اواخر قرن ۱۱ است، یعنی با فاصله کمی از زندگی مولف این دیوان نگاشته شده و از این لحاظ ارزشمند است. صداقت حسینی این اثر را که به خط نستعلیق نگاشته شده دارای اوراق زر تحریردار عنوان کرده و ادامه می دهد: «۴ نسخه از کلیات محتتشم کاشانی داریم، سایر آثار او به عنوان دیوان، گزیده و... است که در گنجینه رضوی آستان قدس رضوی نگهداری می شود».
اشعار محتشم زینت اشعار عاشورایی
علیرضا قیامتی؛ استاد زبان و ادبیات فارسی با اشاره به روایتگری فرهنگ عاشورا در اشعار شاعران پارسی، اشعار محتشم کاشانی را پر اقبال ترین و بی‌نظیرترین شعر عاشورایی عنوان کرد که دنیای اسلام را زینت داده است. وی ضمن اشاره به برخی خصوصیات اشعار محتشم در توصیف واقعه کربلا می گوید: «واژه‌های این ترکیب بند، آسمانی است و بر اساس مکاشفه روحی حاصل شده و حماسه و عشق را با هم در آمیخته و بر این اساس بین خواص و عوام علاقه مندان بسیاری دارد.» قائم مقام خردسرای فردوسی، جوشش شعر عاشورایی در اشعار فارسی را به آغاز رویش شعر فارسی در اواسط قرن ۳ مربوط می داند که عاشورا در اشعار شاعران آن دوره نمود پیدا می‌کند. قیامتی ادامه می دهد: «در دوره حاضر ۳۷ شاعر شناسایی شده مطرح داریم که از ترکیب بند عاشورایی محتشم برای سرودن اشعار عاشورایی تقلید کردند، اما نتوانستند مانند او به واقعه نزدیک شوند.»
منبع: باشگاه خبرنگاران
انتهای خبر/
نظر شما